در این مقاله بطور کامل به معرفی لباس های محلی ایران در نواحی مختلف کشور به همراه تصاویر لباس هر بخش پرداخته شده است. در صورتی که از علاقمندان به شناخت نوع پوشش شهرهای مختلف ایران هستید، مقاله زیر را مطالعه کنید. کشور ایران بسیار بزرگ است و در آن اقوام و قومیتهای متنوعی زندگی میکنند که همه ما میشناسیم. هر شهر زبان، لهجه، فرهنگ، سنت و لباسهای خاص خود را دارد که تمامی آنها به ارزشمندی کشور کمک میکند. با شناخت نوع پوشش شهرهای مختلف ایران میتوانید به راحتی لباس محلی هر ناحیه را تشخیص دهید. البته ناگفته نماند که لباس هر منطقه در طول زمان دچار تغییراتی شده است. لباس محلی به لباس ساکنین بومی آن منطقه گفته میشود که از آداب و رسوم هر منطقه و منابع آن منطقه برگرفته است.
در ادامه با توجه به رنگ، الگو و طرح لباس، زیورآلات و … میتوانید با لباس محلی هر شهر از ایران آشنا شوید.
لباس محلی بختیاری
در معرفی لباس های محلی ایران، ابتدا به سراغ معرفی لباس محلی بختیاریها میرویم. همانطور که میدانید بختیاریها در بخش جنوب غربی ایران و در استانهای چهار محال و بختیاری، خوزستان، اصفهان، کهگیلویه و بویر احمد و لرستان سکونت دارند. لهجه افراد این مناطق بختیاری بوده و به دو بخش چهارلنگ و هفت لنگ طبقهبندی میشود. لباسی که عشایر بختیاری به تن دارند ممکن است با توجه به شرایط آب و هوا در طول مهاجرت تغییر یابد. این لباسها متنوع بوده و در مردان بیشتر با شلوارهای گشادی که در مچ پا تنگ میشود، شناخته میشوند. مردان کلاههای پشمی بر سر میگذارند و از نوعی بالاپوش مردانه به نام چوقا استفاده میکنند. لباس محلی زنان بختیاری نیز معمولا دامن با رنگ شاد و دارای لایهبندی به همراه جلیقههای ست شده است. زنان بختیاری همچنین از روسریهای بسیار بلندی که طرح دستی تزئینی روی آنها وجود دارد، استفاده میکنند.
لباس محلی قشقایی
محلی اصلی زندگی قشقاییها، استان فارس است ولی برخی از آنها در استانهای دیگر نیز مانند اصفهان، چهار محال و بختیاری، کهگلویه و بویراحمد، مرکزی، بوشهر، قم و … زندگی میکنند. لباس محلی زنان قشقایی بسیار زیبا است. آنها از دامنهای بلند چند لایه و رنگی به همراه روسری بلندی که در زیر چانه بسته میشود، استفاده میکنند. مردان قشقایی نیز از کلاههایی از جنس موی گوسفند که مخصوص قبیله قشقاییها می باشد، استفاده میکنند.
لباس محلی لری
قبایل لر معمولا در بخشهای غرب و جنوب غربی ایران سکونت دارند. لرها دستههای بسیار بزرگی هستند که به دو بخش لر بزرگ و لر کوچک طبقهبندی میشوند. لباس محلی مردان لر معمولا در رنگهای خنثی تهیه میشود و برعکس زنان لر علاقه دارند تا از لباسهای به رنگ روشن که دارای نوارهایی روی کتشان میباشد، استفاده کنند. زنان محلی لر از جلیقهای بر روی پیراهن خود به همراه روسری بلندی که بصورت کامل شانه، گردن و سرشان را میپوشاند، استفاده میکنند.
لباس محلی کهگیلویه و بویراحمد
در لباس محلی مردان و زنان این منطقه از ایران جزئیات زیادی وجود دارد که در ادامه لیست شدهاند.
لباس محلی مردان
- کلاه: کلاهی که مردان بومی این منطقه به سر میگذارند، تیارس نام دارد و در هر قبیلهای متفاوت است. این کلاه نشاندهنده هویت ایل و قبیله میباشد.
- شلوار: شلواری که مردان محلی به تن میکنند جمع و جور است و در قسمت زیرین پاچه تنگ میشود. بزرگان قبیله بر روی شلوار از یک شلوال به رنگ سیاه استفاده میکنند.
- شال: در اکثر لباس محلی مردان بر روی کمر، از شال استفاده میشود. این شال اغلب به رنگهای سفید یا قهوهای است. بستن شال بر روی کمر ساده نیست و نیاز به آموزش دارد.
- ارخالق: قبا یا دلگ نیز نامیده می شود. رنگ ارخالق عشایر متفاوت و از پارچههای براق است.
- گیوه یا ارسی: به کفش مردان این ناحیه گیوه، لگار، موزه، لچه و یا ارسی نیز گفته میشود.
لباس محلی زنان
- دلگ یا ارخالق: ارخالق به لباس پر زرق و برق زنان محلی این منطقه گفته میشود. این لباس نوعی کت با آستین بلند است که در فصول سرد و یا مجالس از آن استفاده میشود.
- جومه: به لباس بلندی که در پارچههای رنگارنگ و به صورت آستین دار و چاک دار دوخته میشود گفته میشود.
- کلاه: کلاه یا عرقچین که از پارچههای رنگارنگ تهیه میشود و زنان بر سر میگذارند. این کلاه در ایالتهای مختلف فرق دارد و برای تزئین آن از سکه و پولک استفاده میشود. این کلاه توسط دو نخ در زیر گلوی زنان بسته میشود.
- روسری و چارقد: معمولا از چارقد زنان سالخورده استفاده میکنند که در رنگ سیاه تهیه میشود. دختران جوان و عروسها از چارقد به رنگ سفید استفاده میکنند.
- دستمال: زنان این ناحیه معمولا از دستمال بر روی مقعنه یا کلاه خود استفاده میکنند. طرز بستن دستمال نیز در هر قبیله متفاوت است.
لباس محلی بلوچی
در معرفی لباس های محلی ایران، به لباس بلوچیهای عزیز میرسیم که در جنوب شرقی سیستان و بلوچستان و در مرزهای پاکستان و افغانستان سکونت دارند. لباسهای محلی بلوچ بسیار شبیه به لباسهای معمول کشور همسایه است. زنان بلوچ از شلوار و لباسهای رنگارنگ تا زانو استفاده میکنند. همچنین زنان محلی این ناحیه از شال بلندی برای پوشاندن سر و شانه خود استفاده میکنند. علاوه بر این موارد، در زنان بلوچی استفاده از زیورآلات، طلا و گردنبند بسیار رایج است. لباس محلی مردان بلوچی شلوار بلند، پیراهنهایی شبیه به دشداشه و عمامه میباشد. به دلیل گرمای آن منطقه لباسهای مردان سفید هستند.
لباس محلی اهالی ابیانه
روستای ابیانه در شهر کاشان واقع شده است و بسیار گردشگری میباشد. اهالی این روستا اکثرا مسن هستند و از لباسهای سنتی و محلی مخصوص خود استفاده میکنند. زنان از دامنهای بلند تا زیر زانو به همراه روسری بلند، سفید و گلدار استفاده میکنند. مردان شلوارهای سیاه و سفید، جلیقههای رنگارنگ و کلاهکهای پشمی میپوشند.
لباس محلی اهالی قشم و بندرعباس
لباس محلی مردمان جنوب ایران، لباسهای بلند گلدار، نقاب و روبند است. معمولا بانوان متاهل از این روبندها استفاده میکنند. زنان محلی این منطقه از شلوارهای با پارچه ضخیم به همراه تزئینات زیبا استفاده میکنند. این شلوارها در بخش مچ پا تنگ میشود. مردان محلی این خطه نیز از پیراهن بلند سفید استفاده میکنند که در برابر گرمای زیاد این ناحیه بسیار کارآمد است.
جزئیات لباس مردان هرمزگان
- دشداشه: این لباس سفید و بسیار بلند است و در دو نوع یقه دار (عراقی) و بدون یقه (خلیجی یا اماراتی) پوشیده می شود.
- بشت یا خاچیه: بشت به لباس نازکی از جنس پشم گفته میشود که از روی دشداشه بر تن میکنند و دارای گلدوزیهای زیادی در بخش سرشانه میباشد.
- چفیه یا کوفیه: چفیه یا ارچه بر روی سر بسته میشود و هدف از استفاده کوفیه یا چفیه محافظت در برابر خاک، باد و آفتاب است. جنس چفیه معمولا از پارچهای به رنگ سفید و سیاه، راه راه و یا چهارخانه است که به کمر بسته میشود.
- عقال: حلقهای سیاه رنگ از نخهای بافته شده است که چفیه را بر روی سر نگه میدارد.
جزئیات لباس زنان هرمزگان
لباس زبان در جنوب ایران بیشتر به خاطر جنس پارچهها و طرح و رنگهایی که دارند بسیار شاخص بوده و به زیبایی معروف هستند. پارچههای آنها نازک بوده تا به راحتی هوا از آنها عبور کند و رنگهایی مانند آبی، بنفش، صورتی و سبز را در لباس آنها پیدا خواهید کرد.
- پیراهن: لباسی بلند تا زانو یا گاهی تا زیر زانو به رنگهای مختلف و طرح هایی زیبا به نام کندوره، گون، اشکم، نشته، آستین فراخ، کلوش، عجمی، چینی، گشاد عربی و ساده شلالی میپوشند.
- چادربندی: چادر زنان این منطقه معمولا در رنگهای قهوهای، خردلی و خاکستری مایل به آبی تهیه میشود. این چادرها به دو روش لا نیم لا و کول زدن بسته میشود.
- شلواربندی: شلوار زنان ناحیه هرمزگان در قسمت مچ پا تنگ است و دارای طرحهای زیبا و گلدوزی میباشد. این گلدوزیها برای لباسهای رسمی و مجلسی زربافت است و جنس پارچههایش مرغوبتر میباشد. برای استفاده و پوشیدن راحت این شلوار از زیپ در ناحیه پاچه شلوار استفاده میشود.
- برقع: برقع همان حجاب و پوسس برای صورت زنان است که جنبه حجابی ندارد. از برقع بیشتر برای حفاظت صورت زنان در برابر آفتاب سوختگی استفاده میشود.
- صندل: به عنوان کفش برای پاها نیز از صندلهای مختلف استفاده میکنند.
لبس محلی کردی
معرفی لباس های محلی ایران واقعا لذت بخش است. لباس محلی کردی در هر بخش از مناطق کردنشین متفاوت است. شلوار کردی در همه جای ایران معروف است که از بالا گشاد و در مچ پا تنگ است. مردان کردی از تن پوشی به نام ژاکت نیز استفاده میکنند. زنان نیز از روسریهای بلندی که از آن پولک آویزان شده است، استفاده میکنند. زنان پیراهنهای بلندی میپوشند که معمولا جلیقهای کوتاه روی آن به چشم میخورد.
جزئیات لباس محلی زنان کردی
نام لباس زنان کردی اورامی، کردی سنندجی، سقزی، مریوانی، بانهای و …. است. لباس زنان که در کردستان پوشیده میشود اورامی نامیده میشود.
- کراس یا پیراهن بلند: این لباس پایه اصلی لباس زنان کرد است که برای میهمانی و مجالس با پولک تزئین میشود.
- کوا: کوا پوشش بلندی است که بر روی کراس پوشیده میشود و پشت لباس را میپوشاند.
- سوخمه: سوخمه نیمتنهای بدون آستین است. سوخمه در رنگ مشکی و طرحدار با گلدوزیهای زیبا است و از آن بر روی لباس یا پیراهن کردی استفاده میشود.
- کوله بال: نیم تنهای دارای آستین است که قد آستینش به آرنج میرسد.
- سلطه: به نیم تنهای که قد آستینش تا مچ دست میرسد گفته میشود.
- شال: بر روی کمر زنان بسته میشود.
- سروین: سروین همان روسری از جنس پارچه نفیس و گرانبها به رنگ مشکی است. این روسری به همراه کلاه با روش خاصی به سر زنان بسته میشود.
جزئیات لباس مردانه کردی
لباس محلی مردانه کردی با نامهای چوخه و رانگ، کهوا پانتول، مرادخانی، ملکی، شکاکی، اورامی و … شناخته میشود.
- چوخه و رانک: چوخه همان نیمتنه است که از جنس کتان یا پشم تهیه میشود. رانک نیز همان شلوار کردی با پاچه تنگ است.
- سورانی: یک نوع آستین است که بر روی مچ و دست بسته میشود. سورانی شکلی مثلثی، افتاده و بلند دارد.
- شال: یا پشت وین یا پشت وینه، پارچهای بسیار بلند بین ۳ تا ۱۰ متر است که بر روی کمر بسته میشود.
- دستار و کلاه: برای پوشش سر استفاده میشود.
- فرنجی: در مناطق سردسیر و کوهستانی از فرنجی تهیه شده از پشم به عنوان پوشش استفاده میشود. فرنجی در دو نوع گوشدار و بدون پوشش گوش تهیه میشود.
- ساق بند یا پوزوانه: مچ پاها را تا بالای ساق پا میپوشاند. در سرما محافظ و گرم نگهدارنده پاها و در گرما حفاظی از پاها در مقابل نیش مارها و دیگر حشرات است. همچنین چون شلوار کردی را جمع نگه میدارد و عبور از مناطق کوهستانی را برای مردان کردی آسان میکند.
لباس محلی خراسان
در ادامه معرفی لباس های محلی ایران، به استان خراسان میرسیم که بسیار بزرگ است و تنوع لباس این منطقه در هر ناحیه بسیار زیاد است.
لباس مردانه خراسان
لباس محلی مردان خراسان معمولا به رنگهای قرمز است و از بخشهای مختلفی مانند عرقچین، که وا یا همان نیم تنه پشمی، شلوار، پاپوش و کمربند تشکیل میشود. حتما در مراسم چوب بازی معروف خراسانیها لباس معروف مردان را مشاهده کردهاید که در خراسان جنوبی بسیار معروف است و در مناطقی مانند تربت حیدریه و تربت جام نیز از همین لباس استفاده میشود. لباس محلی مردان از جنس کرباس سفید است و نیمتنه، گیوه و مندیل یا همان دستار سفید دور سر دارد. مردان ترکمن لباسی ابریشمی به رنگ قرمز و با نام قرمز دون میپوشند.
لباس زنانه خراسان
- دامن شلیته: این دامن گشاد و چیندار است و برخی ناحیهها تا زیر زانو و در برخی مناطق تا بالای زانو دوخته میشود. دامن شلیته رنگارنگ و دارای نوارها و لایههای مختلفی است. برخی از پارچه سفید اصلی برای دامن و از نوارهای رنگی بر روی آن استفاده میکنند. در لباس محلی زنان این ناحیه یل یا همان جلیقه مخملی، چارقد یا روسری بلند که به سر میکنند، کلاه، دستمال روی چارقد و قبا نیز به چشم میخورد. هنوز هم در شهرهایی مانند قوچان میتوانید زنان را در مراسمات عروسی با لباسهای محلی ببینید.
- شیلوار: شیلوار لباس مخصوص زنان کرمانج است که دامنی پرچین با حاشیههای قیطاندوزی شده است.
- کولته: نوعی شنل است که زنان ترکمن در شمال خراسان از آن استفاده میکنند.
- چاوک: پیراهن قرمز رنگ زنان ترکمن شمال خراسان است.
- یلک: سربندی تزئینی با سکه و زیروآلات است که بر روی سر بسته میشود و زنان ترکمنی شمال خراسان میبندند.
- کتوله: توسط زنان خراسان جنوبی و اطراف بیرجند استفاده میشود و نوعی پوشش سر و روسری است که قسمت جلوی سر آن را با انواع سکههای نقره قدیمی تزئین میکردند.
لباس محلی اهالی گیلان
حتما پوشش مردان و زنان گیلکی را دیدهاید که بسیار رنگارنگ است. رنگ لباس مردمان این ناحیه از سرسبزی طبیعت و گل زیاد نشات گرفته است. در لباس مردان از جلیقه، کت، شلواری تیره رنگ به نامهای شلوار چروداری، قدک، تنگ تومان و دیج، پای افزار یا کفشی بومی، کلاه و در نهایت کولا و شولا استفاده میشود. منظور از کولا و شولا همان نمد چوپانان است. کلاه مردمان این منطقه ترک دار تالشی و از جنس پوستین بره است. مردان در غرب گیلان، شلوارهایی با پاچههای تنگ و در شرق گیلان با پاچهها راسته میپوشند.
لباس محلی زنان گیلک نیز به لباس قاسم آبادی معروف است. در بخش غربی، تالشی و در مرکز گیلان به رسوخی شهرت دارد. در این لباسها از دامن شلیته و پر از چین به همراه پولک استفاده میشود. روسری زنان نیز سفید و گل گلی بوده و شلوار و چادر کمر نیز در لباس زنان استفاده میشود. در زیر روسری سربند یا لچک نیز بسته میشود. پیراهن زنان گیلانی، عموما به رنگ قرمز است که در دو طرف چاک داشته و بر روی آن یراق دوزی و چرخ دوزی نیز میشود.
لباس محلی ترکمنها
در ادامه معرفی لباس های محلی ایران، به بخش شمالی و شرقی استان گلستان و بخش هایی از خراسان میرسیم که ترکمنها در آن سکونت دارند. رنگ لباس ترکمنها معمولا خاکی و قرمز است. زنان ترکمن از پیراهنهای بلند به همراه پوشیه صورت استفاده می شود. اغلب مردان ترکمن نیز از کلاه پشمی استفاده میکنند.
سلام ممنون از اطلاعات مفیدی که تو صفحه هاتون پخش میکنین
چقدر زیبا بود ، برای همه اقوام ایران لباس هاشون زیباست
چقدر رنگش شاده